چکیده مقاله: در این تحقیق اثرات حشره کش دیازینون بر برخی از شاخص های خونی، بیوشیمیایی و ایمنی و بافت آبشش 180 قطعش بچه ماهی سیاه کولی با میانگین وزن 1 تا 2 گرم در 6 گروه ( 5 گروه آزمایشی و یک گروه شاهد با 3 تکرار) بررسی شد. آزمایش ها بر اساس روش استاندارد OECD و به صورت ساکن انجام پذیرفت و هر روز پارامترهای مؤثر فیزیکی و شیمیایی آب از جمله pH (7-8/2) ، سختی کل ( 240 میلی گرم بر لیتر)، اکسیژن محلول (بیش از 7 میلی گرم بر لیتر) و درجه حرارت (1±25 درجه سانتیگراد) اندازه گیری و ثبت گردید. در ابتدا غلظت کشنده حشره کش دیازینون در 24، 48، 72، 96 ساعت تعیین گردید و پس از آن بچه ماهیان به مدت 7 روز در معرض غلظتهای 25، 50، 75 درصد غلظت کشنده قرار گرفتند . در روز هفتم خونگیری انجام شد و برخی شاخص های خونی، بیوشیمیایی و ایمنی مورد سنجش قرار گرفتند. همچنین جهت بررسی ضایعات میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک از بافشت 51 و 75 درصد غلظت کشنده، مقادیر هموگلوبین، آبشش به ماهیان نمونه برداری شد. نتایج نشان داد که در تیمارهای 25، 50، 75 درصد غلظت کشنده، مقادیر هموگلوبین، هماتوکریت، گلبول قرمز، لنفوسیت، ائوزینوفیل ، MCHC کمتر و مقدار نوتروفیل بیشتر از گروه های شاهد بود و بین تیمارها با گروه شاهد از نظر مقادیر کورتیزول و کل ایمونوگلوبولین اختلاف معنی دار وجود داشت (0/05آبشش بچه ماهیان در مجاورت سم نیز منجر به بروز پدیده هایی مانند نکروز، پرخونی، هایپرپلازی، چسبندگی و عریض شدن تیغه های اولی گردید. حسین پاشایی چلکاسری - کارشناسی ارشد، گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان. مهدی محمد علیخانی - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. سلطنت نجار لشگری - محقق، گروه بهداشت و بیماریهای آبزیان، مرکز تحقیقات ماهیان سردآبی کشور تنکابن.